[625] เมือพระผู้มีพระภาคเจ้าปรินิพพานแล้ว ท่านพระอนุรุทธะ
ได้กล่าวคาถานี้ พร้อมกับกาลเป็นที่ปรินิพพานว่า
ลมอัสสาสปัสสาสะ (หายใจเข้า
ออก) มิได้มีแล้วแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า
ผู้มีจิตตั้งมั่นคงที่ พระผู้มีพระภาคเจ้ามี
จักษุไม่ทรงหวั่นไหว ทรงปรารถสันติ
ปรินิพพานแล้ว พระผู้มีพระภาคเจ้ามีจิต
ไม่หดหู่ ทรงอดกลั้นเวทนาเสียได้ ความ
พ้นแห่งจิตได้มีแล้ว เหมือนความดับแห่ง
ประทีป ฉะนั้น .
จบปรินิพพานสูตร
จบพรหมปัญจกะ

อรรถกถาปรินิพพานสูตร

ในปรินิพพานสูตรที่ 5 มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้ :-
บทว่า อุปวตฺตเน มลฺลานํ สาลวเน ความว่า สาลโนทยาน
อยู่ฝั่งโน้มแห่งแม่น้ำ ชื่อว่าหิรัญญวดี เหมือนทางไปถูปารามทางประตูราช
มาตุวิหารแต่ฝั่งแม่น้ำกัทธัมพะ. สาลวโนทยานนั้น อยู่ในกรุงกุสินารา เหมือน
ถูปารามแห่งอนุราธบุรี. แถวต้นสาละจากสาลวโนทยานมุ่งไปทางทิศปราจีน
ออกทางทิศอุดร เหมือนทางที่ไปสู่พระนครโดยประตูด้านทิศทักษิณ จาก
ถูปารามตรงไปทางด้านปราจินทิศ ออกทางทิศอุดรฉะนั้น. เพราะฉะนั้น สาล-